Utrechtseweg

De Utrechtseweg is een van de oudere toegangswegen tot de stad. Op de eerste kaart van Arnhem, gemaakt door Jacob van Deventer in 1560, is de weg reeds opgetekend. De weg is van oudsher onderdeel van een doorgaande verbinding met de stad Utrecht. De Utrechtseweg volgt de loop van de nabijgelegen stuwwal en vormt zodoende een grens tussen de stuwwal en het lager gelegen rivierland. Hoogteverschillen en prachtige vergezichten zijn kenmerkend voor het gebied dat de weg doorkruist

1872 - Schetsje naar de natuur genomen van het accacia-boschje tegenover Hulkesteyn op 9 november 1872 van (Alexander Van Huel) [Bron: Gelders archief]

28 maart 1882 - Arnhemsche Courant [Bron: Advertentie. "Arnhemsche courant". Arnhem, 28-03-1892. Geraadpleegd op Delpher op 04-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000092820:mpeg21:p008]

16 augustus 1930 en 20 september 1930 [Bronnen:Advertentie. "Arnhemsche courant". Arnhem, 16-08-1930. Geraadpleegd op Delpher op 04-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000108444:mpeg21:p004 en Advertentie. "Arnhemsche courant". Arnhem, 20-09-1930. Geraadpleegd op Delpher op 04-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB08:000107247:mpeg21:p015]

1890 - Bouwterrein te koop. Op de foto zien we de strafgevangenis, (ook wel de koepel genoemd) gefotografeerd vanaf de Utrechtse straatweg. Deze was in 1885 gebouw. Van de wijk Lombok rondom de gevangenis, is dan nog weinig te bekennen. Slechts een paar grote panden staan er. Links van de koepel is de woning van de directeur, die stond op de hoek van de Wilhelminastraat en de Alexanderstraat. De villa's rechts staan aan de Alexanderstraat en zijn in 1986 gebouwd en tussen 1912 en 1915 afgebroken. Geheel links Fair Hill (bouwjaar 1883) op de hoek met de Oranjestraat, net achter villa Aziade (bouwjaar 1884, afbraak 1963)
De Koepel is gebouwd tussen 1882 en 1886, en wed op 16 augustus 1886 in gebruik genomen. De gevangenis zou bijna honderd jaar in vrijwel ongewijzigde vorm dienst doen. In 1981 werd besloten tot een grootscheepse renovatie die pas in 2003 geheel was afgerond. De Arnhemse koepelgevangenis is overigens een van de drie koepelbajessen in Nederland. De andere twee staan in Breda en in Haarlem. Hoewel het nog niet zeker is dat de Koepel dicht gaat, is op Arnhem Direct al een discussie gestart over een mogelijke toekomstige bestemming voor het monumentale gebouw. [Bron: Gelders archief, 1501-04 - 15607]

1890 - Utrechtse straatweg ter hoogte van landgoed Den Brink (rechts). Op de achtergrond spoorwegviaduct (spoorlijn Arnhem-Nijmegen). [Bron: Gelders archief, 1501-04 - 1567]

1895 - De foto toont de Utrechtse straatweg omstreeks 1895 bij de hoek met de Wilhelminastraat waar villa Arja stond. De wijk Lombok bestond nog niet. De koepelgevangenis lag nog in een open veld. Ook langs de Utrechtseweg staan nog pas enkele eenzame villa's, zoals op de achtergrond hier Casa Cura, na de verbouwing Casa Blanca (nr. 308).
Links zien we de rails van de Ooster Stoomtram richting Oosterbeek. De Arnhemse paardentram had haar eindpunt vanaf 1 juli 1896 vlak achter de rug van de fotograaf, bij de Oranjestraat. Rechts achter, in de bosrijke omgeving lag het landgoed “Den Brink”, het KEMA terrein.
Op de achtergrond de witte villa op de Utrechtseweg 308. [Bron: Gelders archief]

1932
[VILLA ARJA. "Arnhemsche courant". Arnhem, 13-07-1940, p. 1. https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010328364:mpeg21:p005]
De Lange Schuur: Eene BOERENWONING met ACHTERHUIS, SCHUUR en BAKHUIS, gelegen aan den Utrechtschen Straatweg onder Arnhem. (13-12-1869)

1900 - Het tolhuis stond tegenover Utrechtse straatweg 177, waar nu de Diependalseweg (holle weg geheten) is. Halte de Tol werd vaak omzeild, door een sluiproute via de noordelijker gelegen spoorlijn te nemen. [Bron: Gelders archief]

Ca. 1900 - De nu onherkenbare Utrechtsche(straat)weg rond 1890 geflankeerd door hoge bomen en gezien richting Oosterbeek met rechts het tolhuis. Het tolhuis aan de Utrechtsche weg bracht jaarlijks ca. 6000 gulden op. In 1880 werd er nog een pachter gezocht:

In de periode 1865-1880 was de tolgaarder T.L.A. Meermans eerst aangegeven op adres Klingelbeek I 335 en vanaf 1877 op de Utrechtsche weg 31. L. Savelkouls volgde in de periode 1880-1888. Daarna kwam J.W.Zwijnenberg tot 1891 gevolgd door A.Leenen tot 1896.
Omstreeks 1900 werden de rijkstollen afgeschaft. Linksaf, tegenover het tolhuis, was de Klingelbeekseweg en rechts, achterlangs het tolhuis, was toen de Holleweg nu de Diependalstraat. Met de komst van de Kema werd het tolhuis afgebroken.
[Bron: Ansichtkaart: uitgever N.J.Boon, Amsterdam, Gelders Archief nr.1500-4131, Public Domain Mark 1.0 licentie en Oud Arnhem].

1900-1910 - Utrechtsestraat, ter hoogte van de Huize Den Brink. (links) [Bron: Gelders archief, 1500 - 4135]

1900 - Oprijlaan van de Utrechtseweg naar de Klingelbeekseweg en verder naar Huize Klingelbeek. [Bron: Gelders archief]

19xx - Pension Hulkestein van H.J. Demmink aan de Utrechtseweg. Later Pension Demmink, daarna café Neuf. Zie ook foto's hieronder. Aan de lantaarnpaal een bord dat aangeeft dat hier een tramhalte op de sectiegrans was.

1910~1923 - Op nummer 177 op de hoek met de Klingelbeekseweg bevond zich het pension “Demmink”, dat hier tot 1923 gevestigd was. [Bron: Gelders archief]
Men schonk er Dordmunder Union bier, Vollenhovensche lagerbier, Vollenhovensche stout, Wijn, Koffie, Thee en Melk.
Het huis is gebouwd door een tuinder en later uitgebouwd door zijn vrouw tot een pension voor onder andere Oud-Indiërs. Later zat in de achterzijde het garagebedrijf Noordhuizen. Hierna is in het pand een café gekomen, dat enigszins misleidend de naam “De Oude Tol” voerde. Het tolhuis stond namelijk tot 1902 tegenover op de hoek van de Diependalsestraat.
Ten slotte ging pension “Demmink” over in café 'Neuf'. Aan de andere kant van de Klingelbeekseweg (tegenover de westgevel) was de bloemisterij van firma H. van Soest. In de jaren 1920 zijn hier huizen gebouwd.
Sinds 1980 heeft Hans Voorhuis er zijn antiquairzaak.

1910 - Utrechtsestraat, ter hoogte van de zijwegen Klingelbeekseweg (rechts) en Diependalseweg (er tegenover). [Bron: Gelders archief, 1513 - 3499] Links de villa Casa Blanca, voorheen Casa Cura, bouwjaar 1868.

1910-1920 - Utrechtseweg met spoorbrug, kijkrichting Arnhem. [Bron: Gelders archief]

1910 - De panden (midden en rechts) waar het Gelderse Blinden Instituut zich in de jaren dertig zou gaan vestigen. [Bron: Gelders archief]

1916 Villa Reale, achterzijde. In de jaren dertig van de twintigste eeuw nam het Gelders Blinden Instituut de villa in gebruik. [Bron: Gelders archief - 1501-04 - 15687]

1920 - De skyline van Oosterbeek gezien te hoogte van landgoed Mariëndaal. Duidelijk zichtbaar de Korenmolen aan de Molenweg en de Watertoren tussen de Beukenlaan en Molenweg aan het Watertoren pad. [Bron: Gelders archief]